– Балдыз! – диде ул Кифаяга карап. – Алло, эшегез беттеме, балдыз? Хәзер килеп алам. Минем сезгә шәп яңалыгым да бар, ышанмассыз да! – дип, ир Кифаяга карап серле итеп елмайды. Ир, баскан килеш кенә чынаяктагы чәйне бер-ике тапкыр голт-гылт китереп йотты да ишеккә юнәлде.
– Кифая, авыр димәсәң, чәйне яңадан кайнатып куй әле, баҗай белән балдызның авызлары кипкәндер, мин хәзер 15 минуттан кайтып җитәм.
– Ә мин?
– Син нәрсә, син бит монда хуҗабикә бүген! Ни телисең, шуны эшли аласың!
– Син җыйган карлыганны алып өемә дә кайтып китә аламмы? Күпмедән бирәсең, акчасын өстәлеңә куеп китәрмен, – дип, Кифая ирнең ни уйлавын беләсе килде.
Ир инде чыгып китәм дип ачкан ишеген кире ябып, Кифая янына борылып килде.
– Кифая, матур апасы, мин әйләнеп кайтканчы гына унбиш минут түзә аласыңмы, үзем илтеп куярмын. Вәгъдә – иман! – дип, ир аптырап калган хатынның кулын каты итеп кысты да өйдән чыгып китте.
«Чукынчык, бу сөйкемле сөякне гел күрәсе генә килеп тора, нинди усал телемә дә әллә ни булды, каршы әйтерлек хәле дә калмаган! Каяле, ничек ашыга икән бу ир, карыйм әле», –дип Кифая аш бүлмәсенең урам як тәрәзәсенә килде.
Фәйзелхак әллә сизенеп, әллә өйрәнгән гадәте буенчамы, машинасына утырганчы, борылып, тәрәзәгә карады. Анда Кифаяны күреп, сөенеп, уң кулының биш бармагын да күтәреп, саубуллашты да машинасын кабызып, китеп барды.
«Тагын ничек шаккатырырга бу ирне? Идәннәрен юып чыгарыргамы әллә?Залдагы креслолары– Балдыз! – диде ул Кифаяга карап. – Алло, эшегез беттеме, балдыз? Хәзер килеп алам. Минем сезгә шәп яңалыгым да бар, ышанмассыз да! – дип, ир Кифаяга карап серле итеп елмайды. Ир, баскан килеш кенә чынаяктагы чәйне бер-ике тапкыр голт-гылт китереп йотты да ишеккә юнәлде.
– Кифая, авыр димәсәң, чәйне яңадан кайнатып куй әле, баҗай белән балдызның авызлары кипкәндер, мин хәзер 15 минуттан кайтып җитәм.
– Ә мин?
– Син нәрсә, син бит монда хуҗабикә бүген! Ни телисең, шуны эшли аласың!
– Син җыйган карлыганны алып өемә дә кайтып китә аламмы? Күпмедән бирәсең, акчасын өстәлеңә куеп китәрмен, – дип, Кифая ирнең ни уйлавын беләсе килде.
Ир инде чыгып китәм дип ачкан ишеген кире ябып, Кифая янына борылып килде.
– Кифая, матур апасы, мин әйләнеп кайтканчы гына унбиш минут түзә аласыңмы, үзем илтеп куярмын. Вәгъдә – иман! – дип, ир аптырап калган хатынның кулын каты итеп кысты да өйдән чыгып китте.
«Чукынчык, бу сөйкемле сөякне гел күрәсе генә килеп тора, нинди усал телемә дә әллә ни булды, каршы әйтерлек хәле дә калмаган! Каяле, ничек ашыга икән бу ир, карыйм әле», –дип Кифая аш бүлмәсенең урам як тәрәзәсенә килде.
Фәйзелхак әллә сизенеп, әллә өйрәнгән гадәте буенчамы, машинасына утырганчы, борылып, тәрәзәгә карады. Анда Кифаяны күреп, сөенеп, уң кулының биш бармагын да күтәреп, саубуллашты да машинасын кабызып, китеп барды.
«Тагын ничек шаккатырырга бу ирне? Идәннәрен юып чыгарыргамы әллә?Залдагы креслоларын күчереп куяргамы? Юк ла инде, ир-атның теле корсагына карап ачыла, әллә бер-ике таба гына коймак кояргамы икән? Төчегә генә? Унбиш минутта әче коймак өлгертеп булмас», – дип Кифая өстәлгә шкафтан он савытын алып куйды. Аяклары үзеннән-үзе суыткычка китте, әйтерсең лә, гомер буе шушы аш бүлмәсендә аш-су әзерләгән диярсең!
Суыткычтан йомырка, сөт, кефир табып алды. Тәменчә шикәр комы, тоз, азрак чәй содасы, он кушып, яхшы итеп туглады да, авыз эченнән «Кара карлыгач»ны көйли-көйли, коймак пешерергә тотынды. Майшәкәр дә аш-су белән кайнашырга яраткан булса кирәк – коймакны көйдерми пешерә торган калын табасы да, таба майлый торган канатлары да әллә ничә төрле.
“Төчегә изгән коймак джем я бал белән бик тәмле була инде ул, бу сөйкемле сөякнең андый тәмнүшкәләре дә бардыр, шәт?!»
Кифая коймаклар кызарган арада суыткычның бөтен киштәсен күз угыннан уздырды. Астагы киштәдә берничә кечкенә банкада җиләк һәм карлыган кайнатмасы табып алды. Коймакларының ике ягы да килеп матур булып пешә торды, хатын аларны алтын тирәле зур ак тәлинкәгә тезә торды. Суыткычтан алган карлыган белән җиләк кайнатмасын кечкенә табакка салып, бергә кушып болгатты да, тукмак белән яхшылап изеп ике кечкенә савытка бушатты. Бер дигән джем килеп чыкты. Кифая эшне беткәнгә санап, кулларын юып ятканда, кинәт ишек ачылды.
– Я, матур апасы, кунакларны каршы ал, – дип килеп кергән Фәйзелхак, өйдәге май исенә игътибар итмичә калмады. – Менә әйттем бит мин сезгә, әле авызыгызның бәхете бар икән, тагын тәмле коймак ашарга да насыйп булган!
Фәйзелхак артыннан ук өйгә килеп кергән таныш түгел ир белән хатынны күргәч, Кифая бераз уңайсызланып китте. Алай да:
– Чәй кайнаган, коймак белән эчәрсез. Инде мин китсәм дә була торгандыр?! –диде.
Таныш түгел хатын башлап Кифая белән килеп күреште:
– Җизни юл буе авыз суы корытып мактаган кеше сездер инде?! Исәнмесез, мин Факия булам!
Хатыны артында тыйнак кына елмаеп торучы ир дә кулын сузды:
– Мин Фарук! Баҗае!
Шул чак Фәйзелхакка каян гайрәт иңгәндер, кинәт кенә Кифаяны кулыннан үзенә таба бераз тартып:
– Менә, күрдегез инде! Мине көтеп яшәгән ул! Менә очраштык! «Насыйп мал үзе килеп керә» дигән борынгылар. Баҗай, балдыз, яле табын янына утырыгыз әле.
Ир дулкынлана иде булса кирәк – Кифаяның бармакларын учына кыскан килеш, берара нишләргә белмичә торды. Аннары Кифаяның кулын ычкындырып:
– Әйдәгез, бергәләп чәй эчик эле, якыннарым! Бүген... бүген минем иң бәхетле көннәремнең берсе булгандыр – менә бит бәхет күгәрчене йортыма үзе очып керде. Минем төсле карлыган ярата торган күгәрчен!
Факия белән Фарук өстәл янына утыргач та, Кифая аптырап басып торуын белде.
– Кифая, матур апасы, утыр әле син дә!
Фәйзелхак хатынны иңнәреннән кочып диярлек өстәл артына утыртты.
– Ә чәйне кем ясый? – дип телгә килгә Кифая.
– Әй, чәе булгач, үзем дә ясыйм аны гына! Туганнарым, балдыз, баҗай!
Факия белән Фарук Фәйзелхак ни әйтерен бераз чамаласалар да, эшнең ни белән бетәрен тәгаен беләселәре килеп, артыгын берни дә әйтмәделәр.
Ир чынаякларга хуш исләрен аңкытып торган чәй агызды.
– Беләсезме, күптән күңелемнең болай тирбәлгәне юк иде... Өемә яктылык иңде сыман. Бакчадагы карлыганнарымны тагын да ныграк ярата башладым. Шул карлыганнар миңа Кифаяны табып бирде ләбаса! Дүрт-биш сәгать эчендә мин үземне кабат яшьлегемә кайткан кебек хис итә башладым.
Кифая, матур апасы! Әгәр, әгәр... әгәр... риза булсаң, мин синең шушы өйдә калуыңны теләр идем.
– Фәйзел... хак!
– Нәрсә Фәйзелхак?! Иң якын кешеләрем алдында үтенәм синнән, бу моңсу йортның кояшлы хуҗабикәсе бул!
Ир урыныннан торып, Кифая янына килде дә, хатынга мөлдерәмә күзләрен төбәде.
– Мин ялгызлыктан арыдым, Кифая! Җәен карлыганнарым белән сөйләшсәм дә, кышын минем күңелне ялгызлык сагышы баса, дөрес аңла! Уйларга вакыт бир дисәң, мин азрак көтә алам. Аннары ул Фарукка карап:
– Баҗай, син ни диярсең?
Фарук бер хатынына, бер Фәйзелхакка карап:
– Мин ни дип әйтим инде, ир-атка ялгыз авыр инде. Ни, Кифая риза булса, без бик шат инде, шулай бит, Факия?!
Факия апасы Майшәкәр урынын алачак бу хатынга бераз сынап, бераз көнләшеп тә карады. Җизнәсе бер күреп, башын югалткан бит! Майшәкәр апасын оныттырыр микән Кифая? Бу йортта апасының истәлеге юкка чыкса?
Факия хатын-кыз тоемлавы белән Кифаяның күңел кылларын тартып карарга уйлады.
– Кифая шәһәр фатирыннан мондый эшле җиргә килерме икән әле? Монда бит, җизни, синең бакчада, йортта гел эшләргә кирәк. Олыгайган көндә йортны, ирне карау хатын-кызга авыррак инде ул!
Фәйзелхак Кифаяга соңгы өметле карашын төбәде: «Ризалаш, янәсе!»
Факиянең сүзләре горур Кифаяның ачуын чыгарды, ул балдызны урынына утыртырга теләде:
– Мин – авыл кызы! Эштән курыкмыйм. Кирәк икән ир-ат эшен дә, хатын-кызныкын эшли алам. Аллага шөкер, әле беләкләрдә куәт бар, дәрт-дәрман бар. Фәйзелхак бик уңган кеше. Мин ярты көндә аның тырышлыгына сокландым, карлыганнарына гашыйк булдым. Кара син аның ап-ак оекбашларына, өстендәге күлмәгенә – бер тап әсәре юк бит! Йорты нинди тәртиптә! Ә бакчасы?!
Аннары хатын Факиягә карап алды да Фәйзелхакка борылып:
– Мин уйлармын, Фәйзелхак, уйлармын. Синдәй ир-атны рәнҗетсәм, алла тотар! Җавап та бирермен. Тик... тик бүген түгел, яме. Чәйне эчик тә, мине карлыганым белән илтергә вәгъдә биргән идең бит, – диде.
Кифая үзенең җавабына үзе канәгать булып, чынаягына үрелде. Калганнар да сөйләшмичә генә тәмләп чәй эчтеләр. Әллә Кифая сүзләреннән, әллә кайнар чәйдән Фәйзелхакның бит алмалары ут кебек янып чыкты.
Чәй эчкәч, Фәйзелхак балдызы белән баҗаен да Кифаяны илтү уңаеннан өйләренә кертеп калдырырга булды. Ир карлыган тутырган кәрҗиннәрне машинага урнаштырган арада, Кифая, өстәлне җыештырып та калдырды. Бу хәлгә апасы йортында үзен хуҗаларча тотарга өйрәнгән чит хатынның үз-үзен тотышы Факиянең бераз ачуын да чыгарды. «Урамнан килеп кереп, җизнине бетереп алган бу чая хатын. Җизни өйләнә калса, монда безгә бик урын да булмас, әллә җизнигә «ошамады» дип әйтик микән?» Аның уйларын чамаларга тырышып, Кифая балдызга сүз катты.
– Факия, акыллым, сез миңа апаңа көндәш итеп карамагыз! Мине җизнәгезнең йорты да, байлыгы да кызыктырмый. Торыр җирем, бер дигән квартирам бар. Карлыганымны кайнаткач, мин сезне кунакка чакырырмын. Үзегез дә күреп китәрсез. Ә күңеле яхшы Фәйзелхакка бераз булышасым килә, бары шул гына...
Гульнур Айзетуллова
(ахырын иртәгә укыгыз)
+16 °С
Болытлы